กะเพรา เป็นพืชที่สมควรจะปลูกไว้เป็นผักสวนครัวอย่างยิ่ง ปลูกแค่ต้นเดียวก็ยังคุ้มเลยค่ะ เวลาจะใช้ขึ้นมาจะได้เก็บได้เร็วทันใจ ใบกะเพราขืนเราซื้อเก็บไว้นานรับรองได้เอาไปทิ้งถังขยะแน่นอน ใบกะเพราเป็นผักที่เก็บไว้ยากช้ำง่ายเน่าง่าย เราเคยซื้อมาเก็บไว้ในตู้เย็นแค่ 2-3 วัน พอถึงเวลาจะเอามาใช้ก็พบว่าใบกะเพราทั้งช้ำทั้งดำ แต่พอปลูกติดบ้านแล้วนึกอยากใช้เมื่อไหร่ ก็ได้กะเพราสดๆ หอมๆ มาใช้ทำอาหารได้อย่างถูกอกถูกใจคนทำและก็คนทานด้วยค่ะ เรามารู้จักกะเพรากันเลยดีกว่าค่ะ

ลักษณะของกะเพรา
กะเพราเป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็ก ที่มีความสูงแค่ประมาณ 1-4 ฟุต โคนของลำต้นเนื้อไม้จะแข็ง มีขน มีกลิ่นหอม ส่วนใบสีเขียวเราจะเรียกว่า กะเพราขาว ใบสีแดงเรียกว่า กะเพราแดง (บ้านเราปลูกแต่กะเพราแดง เดี๋ยววันหลังหากะเพาขาวมามั่งดีกว่า) ใบของกะเพราโดยเฉพาะส่วนที่เป็นยอดของมันจะมีขนมากกว่าส่วนอื่น กิ่งก้านเป็นรูปสี่เหลี่ยม ส่วนปลายของกิ่งจะอ่อน จะดอกออกเป็นช่อ ตั้งขึ้นเป็นชั้น ๆ คล้ายรูปฉัตร กลีบดอกกะเพราขาว มีสีขาว แต่ถ้าเป็นกะเพราแดง มีสีชมพูอมม่วง เมื่อดอกแก่จะมีเมล็ดเป็นสีดำ อยู่ข้างในซึ่งหุ้มด้วยกลีบเลี้ยงอีกที กะเพราจะขยายพันธู์โดยใช้เมล็ดหรือลำต้นก็ได้ กะเพราชอบขึ้นบนดินดีร่วนซุยแต่ชอบน้ำน้อย

สรรพคุณของกะเพรา
ใบสดของกะเพราจะมีน้ำมันหอมระเหยอยู่ โดยประกอบด้วย linalool และ methyl chavicol ใช้เป็นยาแก้ขับลม ท้องอืด ท้องเฟ้อ ปวดท้อง บำรุงธาตุ ขับผายลม แก้อาการจุกเสียดในท้อง วิธีใช้นำใบสดหรือยอดอ่อนแค่ 1 กำมือ มาต้มให้เดือดแล้วกรองน้ำดื่ม แต่จะนำมาใช้กับเด็กทารกให้นำมาตำให้ละเอียดก่อนแล้วคั้นเอาแต่น้ำมาผสมกับน้ำยามหาหิงคุ์แล้วใช้ทาบริเวณรอบ ๆ สะดือ และทาที่ฝ่าเท้า จะช่วยแก้อาการปวดท้องของเด็กได้ และน้ำที่ได้จากการคั้นจากใบใบกะเพรายังใช้สำหรับช่วยขับเสมหะ ขับเหงื่อ หรือใช้ทาภายนอกแก้โรคผิวหนัง กลากเกลื้อนได้ นอกจากนี้ ใบสดยังนำมาปรุงอาหารได้หลากหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นเมนูผัด หรือนำมาทำแกงเป็นอาหารรสเลิศได้เหมือนกัน สำหรับใบแห้ง ใช้ชงกับน้ำเป็นชาใบกะเพรา แก้ท้องขึ้นท้องเฟ้อ ส่วนน้ำมันที่ได้จากใบกะเพรานั้นสามารถไปช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคบางชนิด ช่วยฆ่าเชื้อจุลินทรีย์บางชนิด แล้วยังมีฤทธิ์ฆ่ายุงได้ ฤทธุ์จากน้ำมันกะเพราจะมีฤทธิ์ได้นานถึง 2 ชั่วโมง สำหรับเมล็ดขอกะเพรานำไปแช่ในน้ำเมล็ดก็จะพองตัวเป็นเมือกขาว สามารถใช้พอกบริเวณตา เมื่อมีผงหรือฝุ่นละอองเข้าตา เมื่อพอกทิ้งไว้ผงหรือฝุ่นก็จะออกมา ซึ่งจะไม่ทำให้ตาเรานั้นช้ำอีกด้วย แม้แต่รากของกะเพรายังนำมาใช้ประโยชน์ได้เลยค่ะ โดยเราจะนำรากที่แห้งแล้ว มาชงหรือต้มกับเป็นเครื่องดื่มร้อนช่วยแก้โรคธาตุพิการได้อีกด้วยค่ะ

กะเพราสามารถนำมาปรุงอาหารได้หลากหลายเมนู เช่นผัดกะเพรา สำหรับผัดกะเพรานี่สามารถนำเนื้อสัตว์ทุกชนิดแม้แต่อาหารมังสวิรัตมาผัดกับใบกะเพราได้อร่อยยิ่งนัก บางครั้งอาหารฝรั่งบางชนิดยังใส่ใบกะเพราลงไปด้วย แล้วยังมีเมนูผัดฉ่า เมนูแกงป่า หลากหลายสาระพัดเลยค่ะ หรือจะนำใบกะเพรามาทอดกรอบแล้วทานแก้มกับอาหารประเภททอดๆ ได้เข้ากั๊นเข้ากันค่ะ เมื่อเห็นประโยชน์ของกะเพราว่ามีมากมายอย่างนี้แล้ว อย่าลืมหาต้นกะเพรามาปลูกในสวนของเราซักต้นสองต้นนะคะ

ข้าวยีสต์แดง
กะเพรา (Holy basil )